Tip: Maak samen een groepsmissie: “Wat voor groep willen we zijn dit jaar?”. Hang de missie zichtbaar op en verwijs ernaar tijdens gesprekken en activiteiten
18 augustus 2025
#groepsvorming
#onderwijs
#leerkracht
#klasmanagement
#sociaal emotioneel leren
#gouden weken
#schooljaar starten
#kennismakingsactiviteiten
#positieve groepssfeer
#regels en routines
Groepsvorming in de klas deel 1
De gouden weken als sterke start
Leestijd: 6 minuten
De kracht van de Gouden Weken
Elke zomer begint een nieuw schooljaar, en daarmee start ook een nieuw proces van groepsvorming in de klas. Zelfs wanneer dezelfde leerlingen terugkeren, moet de groep zich opnieuw vormen. Nieuwe leerkrachten, vakanties en veranderde omstandigheden zorgen ervoor dat het groepsproces ieder jaar anders verloopt. Juist daarom zijn de Gouden Weken zo belangrijk.
Wat zijn de Gouden Weken?
De eerste zes weken van het schooljaar worden de Gouden Weken genoemd. Dit is hét moment om te investeren in een positieve groepsdynamiek. Volgens het groepsvormingsmodel van Tuckman doorloopt een klas vijf fasen:
- 1. Forming – leerlingen leren elkaar (en jou als leerkracht) kennen.
- 2. Storming – rollen worden verdeeld, er ontstaan spanningen en conflicten.
- 3. Norming – normen, waarden en regels worden vastgesteld.
- 4. Performing – de groep functioneert als team en werkt effectief samen.
- 5. Adjourning – afscheid nemen en afronden.
De eerste drie fasen vallen in de Gouden Weken. Begeleid je dit proces goed, dan profiteer je het hele schooljaar van een sterke en veilige groepssfeer
Kennismaken en veiligheid creëren
Tijdens de formingfase draait alles om kennismaken en veiligheid. Leerlingen vragen zich af: “Wat mag hier wel? Hoe gaat deze leerkracht met ons om?” Hier is jouw rol cruciaal:
- Stel duidelijke regels en routines op.
- Geef het goede voorbeeld en toon gewenst gedrag.
- Creëer ruimte om elkaar écht te leren kennen.
Voorbeelden van kennismakingsactiviteiten
- Ik ook!: leerlingen beantwoorden een vraag (bijv. lievelingsdier). Wie hetzelfde antwoord heeft, vormt een groepje. Zo ontdekken ze overeenkomsten.
- Ga staan als…: kinderen staan op bij een stelling die op hen van toepassing is (bijv. “Ik heb een jonger zusje”). Dit bevordert herkenning en gesprek.
- Ballon hooghouden met namen: een speels spel om namen te leren kennen.
Van spanning naar verbinding
In de stormingsfase zoeken leerlingen hun plek. Het kan stormachtig zijn met conflicten en strijd om leiderschap. Laat je hierdoor niet ontmoedigen: dit is een natuurlijk proces.
Jouw rol:
- Leer leerlingen omgaan met ruzies en verschillen.
- Geef ruimte aan elke rol in de groep (leider, volger, grappenmaker, stille kracht).
- Blijf sturen op een positieve sfeer met complimenten en groepsactiviteiten
Kinderen hoeven niet allemaal vrienden te zijn, maar ze moeten wel leren elkaar te accepteren en respecteren.
Activiteiten voor de stormingsfase
- De vloer is lava: samen obstakels overwinnen versterkt samenwerking.
- Het jassenspel: kinderen ontdekken welke ‘rollen’ ze innemen en hoe ze die positief kunnen gebruiken.
- Dikke duim: complimenteer concreet gedrag en verzamel deze complimenten zichtbaar in de klas.
Samen regels en routines bepalen
De normingsfase is hét moment om duidelijke afspraken te maken. Laat leerlingen actief meedenken over regels, routines en groepsnormen. Zo voelen ze eigenaarschap en verantwoordelijkheid.
Doelen van de Gouden Weken:
- Een veilig pedagogisch klimaat creëren.
- Samen positieve regels opstellen.
- Elkaar beter leren kennen.
- Werken aan sociale cohesie en respect.
Tip: Gebruik een T-kaart: schrijf de regel in het midden en noteer links wat je ziet en rechts wat je hoort als de regel wordt nageleefd. Dit maakt verwachtingen concreet en visueel
Conclusie: investeer in goud!
De eerste weken van het schooljaar zijn goud waard. Door bewust te investeren in groepsvorming, leg je de basis voor een positief en productief jaar. Of je nu in het basisonderwijs of voortgezet onderwijs werkt: deze weken bepalen in grote mate hoe de rest van het schooljaar verloopt.
FAQ over groepsvorming en de Gouden Weken
1. Wat zijn de Gouden Weken precies?
De Gouden Weken zijn de eerste zes weken van het schooljaar waarin groepsvorming centraal staat. Hierin doorloopt de groep de fases forming, storming en norming.
2. Zijn de Gouden Weken ook belangrijk voor kleuters?
Hoewel kleuters minder bewust bezig zijn met groepsvorming, is het waardevol om te werken aan kennismaken, plezier maken en eenvoudige omgangsregels. Wat je aandacht geeft, groeit.
3. Hoe voorkom ik dat mijn groep negatief uit de Gouden Weken komt?
Begeleid actief: stel samen regels op, geef complimenten, bied groepsactiviteiten en zorg dat iedereen zich gezien voelt. Laat het proces niet aan de groep zelf over – dan loop je kans op negatieve normen.
Hoe pak jij de Gouden Weken aan in jouw klas?
Deel jouw ervaringen en tips hieronder in de reacties. Samen inspireren we andere leerkrachten!
Groepen
Overige
Vakken
Zorgmaterialen, Didactische werkvormen, Toetsing / Evaluatie, Overige, Sociaal, Leefstijl / Mentale gezondheid
Reacties
Laatst bijgewerkt: 18-08-2025 10:24:57
AUTEUR
samen voor onderwijs
Op deze pagina vind je voorbeeldmaterialen van Samen voor Onderwijs.
Laat je inspireren en draag zelf ook bij! Deel je lesideeën, schrijf een blog of bied je diensten aan.
Samen bouwen we aan een rijk platform voor het primair onderwijs en de kinderopvang.
Vergeet ook de vacatures niet: plaats ze eenvoudig of ontdek een nieuwe uitdaging.
Samen maken we het onderwijs sterker!
AUTEURPAGINA