Wintertijd en onderwijs

De impact van wintertijd op leerlingen en scholen

Twee keer per jaar verzetten we de klok: in maart naar zomertijd, in oktober naar wintertijd. Hoewel het uurtje extra slaap bij wintertijd welkom lijkt, heeft deze tijdswisseling een grotere impact dan vaak gedacht. Vooral in het onderwijs merken we de gevolgen. Leerlingen zijn vermoeider, minder geconcentreerd en soms zelfs prikkelbaar. In deze blog duiken we dieper in de effecten van wintertijd op het onderwijs, en geven we praktische tips voor scholen, leerkrachten en ouders.

Waarom wintertijd invloed heeft op het leerproces

Verstoorde biologische klok

Onze biologische klok regelt wanneer we moe worden, wakker worden en alert zijn. De wintertijd komt dichter bij onze natuurlijke tijd, maar het verzetten van de klok verstoort dit ritme. Vooral jongeren zijn hier gevoelig voor. Hun biologische klok loopt vaak al achter op het sociale ritme, waardoor de omschakeling extra zwaar valt. Dit leidt tot vermoeidheid, concentratieproblemen en zelfs slechtere schoolprestaties.

Chronisch slaaptekort onder jongeren

Uit onderzoek van de Universiteit Antwerpen blijkt dat bijna 50% van de jongeren tussen 15 en 18 jaar kampt met chronisch slaaptekort. De wintertijd versterkt dit probleem. Jongeren hebben van nature de neiging om later te gaan slapen, maar moeten vroeg opstaan voor school. De extra verstoring door klokverzetten maakt het nog moeilijker om uitgerust in de klas te verschijnen.

Verkeersveiligheid en gezondheid

Volgens het SWOV neemt het aantal verkeersongelukken toe tijdens de wintertijd, vooral in de donkere namiddag. Daarnaast toont Amerikaans onderzoek aan dat het verzetten van de klok leidt tot een verhoogd risico op hartproblemen. Hoewel dit vooral volwassenen treft, zijn de indirecte gevolgen voor jongeren – zoals stress en verminderde alertheid – niet te onderschatten.

Wat kun je als school doen?

Zes praktische tips voor scholen

Verdieping: permanente wintertijd als oplossing?

Steeds meer experts pleiten voor een permanente wintertijd. Deze ligt dichter bij onze biologische klok en voorkomt de halfjaarlijkse verstoring. In plaats van de klok aan te passen, kunnen we onze schooltijden beter afstemmen op het natuurlijke ritme van leerlingen. Denk aan een latere starttijd voor middelbare scholen, of flexibele roosters in de eerste week na de tijdswisseling.

Veelgestelde vragen over wintertijd in het onderwijs

Wat is het effect van wintertijd op leerlingen?

Leerlingen kunnen vermoeid, prikkelbaar en minder geconcentreerd zijn. Dit komt door verstoring van hun biologische klok en slaapritme.

Hoe kunnen scholen omgaan met de overgang naar wintertijd?

Door daglicht, beweging, afwisseling in lesstof en het vermijden van toetsen direct na de overgang kunnen scholen leerlingen ondersteunen.

Is permanente wintertijd beter voor het onderwijs?

Veel experts vinden van wel. Het voorkomt verstoring van het ritme en sluit beter aan bij de natuurlijke klok van jongeren.

Deel jouw ervaring met wintertijd in het onderwijs in de reacties hieronder. Inspireer collega’s en deel deze blog via e-mail of sociale media.