Spelmoment maar toch leren

Soms lijkt het gewoon spel. Kinderen die met hun handjes in de rijst wroeten, schepjes vullen, voorwerpen zoeken. Maar wie goed kijkt, ziet méér dan spel. Je ziet concentratie, taal, herhaling en zelfsturing. Je ziet kinderen die verwerken wat ze leren.

Sensorisch spel is een rijke vorm van ervarend leren. Het sluit aan bij hoe jonge kinderen denken: met hun zintuigen, hun handen en hun verbeelding. Ze oefenen onbewust met waarnemen, sorteren, tellen, benoemen en ordenen. Vaardigheden die rechtstreeks aansluiten bij de leerdoelen van groep 1 en 2.

Sensorisch spelen in de klas

In de drukte van de dag kan een sensorische bak een rustpunt zijn. Een plek waar kinderen even kunnen vertragen en hun aandacht richten op kleine bewegingen: voelen, scheppen, schenken, zoeken. Het spel lijkt eenvoudig, maar heeft een diepe werking op hun zenuwstelsel. Het biedt structuur, veiligheid en ruimte voor betekenisvol leren.

Door sensorisch spel bewust in te zetten in de klas, geef je kinderen:

Winterkaartjes als uitnodiging tot leren

In de winterrijstbak kun je dit prachtig combineren met thematisch spel. Gebruik bijvoorbeeld de Winter Opdrachtkaartjes: illustraties van winterse voorwerpen zoals een muts, sneeuwpop, want of schaats.

Ik heb deze kaartjes zelf ontworpen om te gebruiken in sensorische speelbakken, maar ze passen ook bij andere leermomenten in de klas.

In de PDF-set vind je 16 winterkaartjes in kleur, samen met twee korte verhalen: De sneeuwpop en de vogel en Pinguïn is verdwaald. Tijdens het voorlezen kunnen kinderen de juiste kaartjes aanwijzen of gebruiken bij het naspelen van het verhaal. Zo verbinden ze taal, luisteren en spel op een natuurlijke manier.

Bij de lesmaterialen op deze website vind je de complete Winterkaartjes-set. De set bevat ook ideeën voor interactief samen lezen en naspel. De verhalen en kaartjes sluiten aan bij de winterse beleving in de klas en nodigen uit tot herhalen, verwoorden en samenwerken.

Voorbeeld uit de klas: zoekspel met de Winterkaartjes

Zo kun je het aanpakken:

Zo’n activiteit vraagt wat voorbereiding en rust in de groep. Kies daarom een moment waarop er ruimte is om te observeren en begeleiden. Het hoeft niet groot; ook met twee kinderen kun je dit rustig uitproberen.

Samenwerking in actie

Wat hier zo mooi aan is, is de samenwerking die vanzelf ontstaat. De twee kinderen bij de rijstbak overleggen welke kaartjes ze kiezen, verdelen de taken, helpen elkaar zoeken en keren samen terug. Ondertussen werken ze ook samen met de andere kinderen in de klas. Die weten dat er iets gezocht wordt, helpen soms mee of wachten tot hun hoek wordt bezocht.

Zo wordt het een activiteit van verbinding en betrokkenheid. Er ontstaat communicatie over grenzen van de hoeken heen. Kinderen nemen initiatief, delen kennis, oefenen beurtgedrag en leren rekening houden met elkaars tempo.

Deze vorm van samenwerking is speels, maar diepgaand. Ze bevordert sociale vaardigheden, versterkt taal en communicatie en leert kinderen afstemmen op elkaar.

Wat je kunt observeren

Let eens op wat er gebeurt terwijl ze spelen. Hoe gebruiken de kinderen de taal van het thema? Misschien hoor je zinnen als: “Kijk, ik heb de sneeuwpop gevonden.” Let op hoe ze hun handelingen plannen, hoe ze overleggen, beurten nemen en taken verdelen. Observeer hoe sommige kinderen snel schakelen van actief zoeken naar rustig spel, terwijl anderen juist herhaling of symmetrie opzoeken. En luister naar de verbindingen die ze maken: “De want is zacht, net als de sneeuw.”

De kracht van sensorisch spel

Wat dit spel en de Winterkaartjes zo krachtig maakt, is de verbinding tussen thema, beleving en taal. Kinderen koppelen woorden aan voorwerpen, beelden en ervaringen, waardoor wat ze leren beter blijft hangen. Ze ervaren hoe taal niet alleen iets is wat je hoort, maar ook iets wat je kunt doen, voelen en beleven.

Door het samen spelen ontwikkelen ze sociale vaardigheden en leren ze afstemmen op elkaar. Het fijne, herhalende spel met rijst of zand brengt rust en helpt kinderen spanning los te laten. Tegelijk groeit hun betrokkenheid, omdat ze zelf keuzes maken, zoeken, ontdekken en opnieuw spelen.

Sensorisch spel nodigt uit tot leren met hoofd, hart en handen.

Wil je met de Winterkaartjes aan de slag in jouw klas? Bekijk de set bij de lesmaterialen hieronder.